Επιτρέψτε μου, συντρόφισσες και σύντροφοι, καθώς θα μιλήσουμε σήμερα για σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως είναι τα 50 χρόνια από την κατάληψη της Νομικής, μια κάπως προσωπική μαρτυρία. Μαρτυρία ενός ΚΝίτη 55 χρονών. Την ταυτότητα της ΚΝΕ δεν την έχω παραδώσει και θα την κρατάω ως το τέλος.

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ, εδώ και 30 περίπου χρόνια, διανύουν την πιο ώριμη, την πιο δημιουργική περίοδο της δράσης τους. Είναι η πιο μακρόχρονη περίοδος της ιστορίας τους που ηγούνται των ταξικών αγώνων με ακλόνητη αυτοπεποίθηση, μεγάλη αισιοδοξία, ακατάβλητη θέληση και δύναμη για νέες επιτυχίες και μεγάλες κατακτήσεις, έχοντας στο νου και στην καρδιά μας την αυριανή Ελλάδα της εργατικής εξουσίας, της νέας κοινωνίας, του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.

Όχι πως στην ένδοξη ιστορία του ΚΚΕ δεν υπήρχαν μεγάλες στιγμές. Όλη η ιστορία του είναι ένας άθλος. Αλλά είναι πρώτη φορά στην ιστορία του όπου το Πρόγραμμά του, οι επεξεργασίες του, η αγωνιστική του πορεία και η ακούραστη δράση του θεμελιώνονται στέρεα σε μια επεξεργασμένη επιστημονικά επαναστατική στρατηγική και τακτική. Είναι κατάκτηση και αποτέλεσμα σκληρών προσπαθειών, μελέτης, έρευνας και αγώνων, για να ευθυγραμμίσει την πορεία του με τις νομοτέλειες της ιστορικής εξέλιξης και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής που ζούμε, όπου το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο γεννιέται σε ένα συγκλονιστικό αγώνα ζωής και θανάτου.

Ζούμε καθημερινά αυτόν τον αγώνα παντού. Τον βλέπουμε ολοκάθαρα και στο χώρο σας, στα πανεπιστήμια. Η αντίθεση που διατρέχει τον προσανατολισμό, συνολικά τη λειτουργία τους, είναι βαθύτατη και οξύτατη. Πανεπιστήμια υποταγμένα πλήρως στις ανάγκες και στην κερδοφορία των καπιταλιστών ή πανεπιστήμια στην υπηρεσία των λαϊκών αναγκών και της νεολαίας, στην υπηρεσία της ολόπλευρης προόδου του ελληνικού λαού που καθορίζεται και από την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας; Και οι δυνάμεις που ευθύνονται για την άθλια αυτή κατάσταση ασφυξίας και αβεβαιότητας για την πλειοψηφία των φοιτητών, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, παρουσιάζονται σήμερα μπροστά στους φοιτητές, γενικότερα στη νεολαία, ως σωτήρες και αναμορφωτές. Διαμαντοπούλου, Κεραμέως, Γαβρόγλου κ.ά., όλοι μαζί έχτισαν αυτό το τέρας. Ο ένας έκοβε και ο άλλος έραβε. Είναι σάπιοι, όπως σάπιο είναι και το σύστημα που υπερασπίζονται. Το καινούργιο που έρχεται το φέρνει το ΚΚΕ και η ΚΝΕ. Είναι παντοδύναμο και θα νικήσει με εσάς, την ΚΝΕ, στην πρώτη γραμμή. Το ποτάμι δε γυρνάει πίσω.

Το Συνέδριό σας, το 13ο Συνέδριο της ΚΝΕ, που έκλεισε πρόσφατα την αυλαία του, με μεγάλη επιτυχία, είναι μια από τις καλύτερες αποδείξεις αυτής της δυναμικής και της αισιόδοξης προοπτικής.

Όλοι εμείς, που ζήσαμε την ιστορία της ΚΝΕ από την ίδρυσή της και γνωρίσαμε όλες τις φάσεις που πέρασε κατά τη διαδρομή της ως τα σήμερα, αισθανόμαστε ότι η ΚΝΕ διανύει την πιο λαμπρή περίοδο από την ίδρυσή της και ότι μπροστά της βρίσκονται ακόμα πιο λαμπρές, αλλά και απαιτητικές μέρες.

Είμαστε περήφανοι για τις νέες γενιές των κομμουνιστών που έχουν επωμιστεί τη μεγάλη ευθύνη να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν το πιο μεγάλο, το πιο ωραίο, το πιο συγκλονιστικό: Την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Έχουμε επίγνωση της βαρύτητας των λόγων μας. Δεν παρασυρόμαστε, όμως, από τις επιτυχίες μας. Δεν εφησυχάζουμε, γιατί ξέρουμε ότι μπροστά μας έχουμε πολύ δρόμο και απρόβλεπτες δυσκολίες. Ακριβώς γιατί γνωρίζουμε πολύ καλά τον αντίπαλο, προετοιμαζόμαστε. Προετοιμαζόμαστε για να εκπληρώσουμε το ρόλο του πρωτοπόρου αγωνιστή κάτω από τις οποιεσδήποτε συνθήκες. Δε μας τρομάζουν οι δυσκολίες και η προσωρινή υποχώρηση του επαναστατικού κινήματος. Έχουμε συνείδηση ότι πάμε κόντρα στο ρεύμα, αλλά και μεγάλη πίστη ότι το ρεύμα των μεγάλων αλλαγών και ανατροπών θα θεριέψει και θα σαρώσει το παλιό, το ξεπερασμένο, το σάπιο. Ξέρουμε, όμως, ότι χωρίς επαναστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατικό κίνημα, γι’ αυτό και φροντίζουμε διαρκώς να κρατάμε ζωντανή αυτήν τη σχέση, να κατακτάμε τις βάσεις της θεωρίας μας, να εμπλουτίζουμε, να αναπτύσσουμε και να υπερασπιζόμαστε με πάθος και αδιαλλαξία τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού ως εγγύηση νικηφόρων μαχών.

Αντλούμε δύναμη ακριβώς από τη θεωρία μας, την πρωτοπόρα θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, το μαρξισμό-λενινισμό. Όλα όσα βλέπουμε γύρω μας, όλα όσα ζούμε, οικονομικές κρίσεις, πόλεμοι, φτώχεια, σχετική και απόλυτη εξαθλίωση, επιδημίες, εγκληματικότητα, σήψη και διαφθορά, βαρβαρότητα και ταυτόχρονα τεράστια ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και ασύλληπτη συγκέντρωση πλούτου σε λίγα χέρια, εκρηκτικές αντιθέσεις, δεν είναι απόδειξη της χρεοκοπίας του σοσιαλισμού και της μαρξιστικής θεωρίας, όπως κανοναρχούν οι υπερασπιστές και απολογητές του καπιταλισμού, αλλά δείχνουν ακριβώς το αντίθετο: Το θρίαμβο της μαρξιστικής επιστήμης και των προβλέψεών της ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, ως το τελευταίο εκμεταλλευτικό σύστημα στην ιστορία της ανθρωπότητας, έχει ολοκληρώσει την ιστορική του αποστολή προ πολλού.

Αντλούμε ακόμα δύναμη από το ρόλο της εργατικής τάξης, που είναι η μόνη τάξη που έχει συμφέρον από την ίδια της την κοινωνική θέση, ως κύρια παραγωγική δύναμη και αντικείμενο της πιο στυγνής εκμετάλλευσης, να σαρώσει το παλιό και να δημιουργήσει το νέο. Το πόσο ώριμη και αναγκαία είναι αυτή η αλλαγή φαίνεται από παντού. Ορισμένα πρόσφατα στοιχεία είναι πολύ αποκαλυπτικά. Από το 2020 ως το 2022 δημιουργήθηκε παγκόσμιος πλούτος 42 τρισ. δολαρίων. Από αυτόν το νέο πλούτο, το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού απορρόφησε τα δύο τρίτα, με το υπόλοιπο ποσοστό να πηγαίνει στο 99% του πληθυσμού. Το 1% είναι βέβαια η κορυφή του παγόβουνου. Ρεκόρ κερδών για τους μονοπωλιακούς ομίλους και ρεκόρ φτώχειας για τους πολλούς. Αυτή είναι η ανάπτυξή τους. Αναδεικνύεται ότι η αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης, το ανελέητο ξεζούμισμα των εργαζόμενων με άθλιους μισθούς και δουλειά ολημερίς είναι μονόδρομος για το κεφάλαιο.

Οι αγώνες που εξελίσσονται αυτήν την περίοδο στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, ακόμα και στις ΗΠΑ, δείχνουν ότι η εργατική τάξη, οι λαοί δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη.

Αντλούμε ακόμα δύναμη από την ιστορία των ταξικών αγώνων, από την πείρα του επαναστατικού κινήματος, από τη δοξασμένη ιστορία του ΚΚΕ.

Όσοι σήμερα υποστηρίζουν ότι αυτό το σύστημα μπορεί να εξανθρωπιστεί είναι οι πιο θλιβεροί υπερασπιστές της μισθωτής σκλαβιάς, βασική πηγή της σημερινής αθλιότητας.

Είμαστε περήφανοι και αισιόδοξοι, γιατί είμαστε αμετάκλητα ταγμένοι με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας, με οδηγό μας την πιο σωστή θεωρία, που έχει κηρύξει αμείλικτο πόλεμο ενάντια σ’ αυτήν τη σκλαβιά.

Σήμερα μπορεί τα πράγματα να είναι δύσκολα, μπορεί να μοιάζουν ακίνητα. Αλλά έτσι δε θα μείνουν, αν αφήσουμε στην άκρη τη λογική της αναμονής, αν σημάνει ένα νέο αγωνιστικό ξεκίνημα. Και αυτό μπορεί να γίνει με το ΚΚΕ μπροστά, πιο δυνατό, κάτι που εξαρτάται από το λαό, αλλά και από τη δική μας δράση.

Εσείς το αποδείξατε με το παράδειγμά σας, αναδεικνύοντας πέρσι την «Πανσπουδαστική» πρώτη δύναμη στις φοιτητικές εκλογές. Είμαστε σίγουροι ότι θα το αποδείξετε και στις ερχόμενες πολιτικές μάχες, τόσο στις φοιτητικές όσο και στις βουλευτικές και περιφερειακές εκλογές.

Τα ιστορικά συμπεράσματα από την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας 1967-1974 και πιο ειδικά από τους αγώνες των φοιτητών και του φοιτητικού κινήματος για την ανατροπή της, που σήμερα συζητάμε, είναι ένα επιπλέον όπλο στο σημερινό αγώνα σας.

Είναι πολλά και συγκλονιστικά τα γεγονότα στα 7 χρόνια Χούντας. Πολλά είχαν ως επίκεντρο τα πανεπιστήμια, με κορυφαία την κατάληψη της Νομικής Σχολής και του Πολυτεχνείου.

Επιτρέψτε μου, όμως, να ξεχωρίσω μερικά, για τα οποία οι διάφοροι συγγραφείς για τα πεπραγμένα της περιόδου και μερικοί αυτοβιογράφοι, που αυτοπροβάλλονται πρόσφατα ως πρωταγωνιστές και κριτές των πάντων, αποφεύγουν να μιλήσουν γι’ αυτά τα κρίσιμα όσο και συγκλονιστικά γεγονότα.

Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας και στις πρώτες φοιτητικές εκλογές στις 9.11.1974 για το 1ο Συνέδριο της ΕΦΕΕ, η ΚΝΕ με την «Πανσπουδαστική» αναδείχτηκε πρώτη δύναμη με υψηλό ποσοστό. Αυτήν την πρωτιά την κράτησε για αρκετά χρόνια μετά.

Τι μαρτυρά αυτό το γεγονός; Μαρτυρά ότι ένα μεγάλο μέρος των φοιτητών και φοιτητριών αναγνώρισε και τίμησε τον πρωτοπόρο ρόλο της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ στον αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας.

Αναγνώρισε και τίμησε τις αποτελεσματικές πρωτοβουλίες της ΚΝΕ για την οργάνωση και ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος στα δύσκολα αυτά χρόνια. Την πρωτοπόρα δουλειά των μελών της και την αγωνιστική δράση της Αντι-ΕΦΕΕ για τη συσπείρωση των φοιτητών σε κάθε σχολή και πόλη σε μια ενιαία πάλη, τόσο για τα ζωτικά αιτήματά τους όσο και για την ανατροπή της δικτατορίας.

Εκτίμησε και τίμησε τη θαρραλέα και αγωνιστική στάση των μελών της ΚΝΕ στα κρατητήρια της Ασφάλειας και του ΕΑΤ-ΕΣΑ, στα βασανιστήρια, στις διωκτικές αρχές της Χούντας, όπου κατά εκατοντάδες, μαζί με άλλους πρωτοπόρους φοιτητές, σέρνονταν με απάνθρωπο τρόπο στα άντρα βασανισμού.

Και είναι εκατοντάδες και χιλιάδες οι φοιτητές και οι φοιτήτριες που αναγνώρισαν στο πρόσωπο της ΚΝΕ και στη δράση της τις πιο πρωτοπόρες ιδέες του σοσιαλισμού-κομμουνισμού, την ηρωική ιστορία του ΚΚΕ και στρατεύτηκαν στις γραμμές της.

Καταλαβαίνουμε γιατί αποσιωπούν αυτήν τη σημαντική εξέλιξη κι επιχειρούν με αθλιότητες να μειώσουν ή να θολώσουν το ρόλο και την προσφορά της ΚΝΕ στην αντιδικτατορική πάλη. Ποτέ δεν ισχυριστήκαμε ότι η ΚΝΕ στα δύσκολα εκείνα χρόνια τα έκανε όλα καλά, ότι δεν έκανε λάθη, ότι δεν είχε ελλείψεις και αδυναμίες στην καθοδήγηση των αγώνων.

Είναι όμως αθλιότητα ένα επιμέρους γεγονός, όπως ένα δημοσίευμα της Πανσπουδαστικής Νο. 8, το οποίο μάλιστα γράφτηκε μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, που δεν έπαιξε κανέναν απολύτως ρόλο και δεν επηρέασε σε τίποτα τις εξελίξεις και σε κανέναν τομέα, να αναδεικνύεται σε ξεχωριστό ζήτημα για να πλήξει την ιστορία της ΚΝΕ. Είναι μικροπρέπεια και ασέβεια στην ιστορική αλήθεια και στον ηρωικό αγώνα της Οργάνωσης της Σπουδάζουσας της ΚΝΕ στα χρόνια της δικτατορίας και ειδικότερα στη συμβολή της στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Ένας ακόμα λόγος που αποσιωπάται η πρωτιά της ΚΝΕ τότε, είναι ότι η ΚΝΕ και η «Πανσπουδαστική», μετά από διάφορες δυσκολίες που πέρασε τα επόμενα χρόνια, σήμερα έπιασε και πάλι το νήμα της ιστορικής συνέχειας και κατέκτησε ξανά με το σπαθί της την πρώτη θέση στις περσινές φοιτητικές εκλογές. Είναι η αναγνώριση της πρωτοπόρας προσφοράς της ΚΝΕ στις σύγχρονες συνθήκες για την ανασυγκρότηση και αναγέννηση ενός ρωμαλέου και αξιόμαχου φοιτητικού κινήματος.

Ο αγώνας που δίνει σήμερα η ΚΝΕ για την ανασύνταξη του φοιτητικού κινήματος είναι σε εξέλιξη και είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν πολλές ακόμα θυσίες για να ολοκληρωθεί αυτή η πορεία και να εδραιωθεί το μαχόμενο φοιτητικό κίνημα ως ένα δυναμικό τμήμα του λαϊκού μας κινήματος για μεγάλες κατακτήσεις και μεγάλες αλλαγές στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία.

Ναι, ο αγώνας αυτός θα φτάσει στο τέρμα του με επιτυχία. Όπως τότε, καμία συκοφαντία, καμία ατιμία δε στάθηκε εμπόδιο στην ορμητική ανάπτυξη της ΚΝΕ, έτσι και σήμερα τίποτα δεν πρόκειται να σταματήσει την αγωνιστική πορεία της ΚΝΕ και την κατάκτηση υψηλών στόχων. Είναι ανάγκη των καιρών να ενισχυθεί το ρεύμα των επαναστατικών ιδεών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ και στα πανεπιστήμια και στο σύνολο της κοινωνίας. Να ενισχυθεί η διάδοση της θεωρίας του επιστημονικού σοσιαλισμού στους χώρους της νεολαίας, η αντικειμενική επιστημονική αλήθεια.

Ο δρόμος που βαδίζουμε δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, αλλά από κάθε γωνιά της ελληνικής κοινωνίας, και όχι μόνο, προβάλλει ως επείγουσα αναγκαιότητα οι άνθρωποι του μόχθου και της βιοπάλης και η πλειοψηφία της νεολαίας, που κατάγεται από τα εργατικά και λαϊκά στρώματα, να πάρουν τις τύχες και το μέλλον τους στα δικά τους χέρια. Να πολλαπλασιάσουν παντού τα κάστρα αγώνα. Να αναδείξουν το ΚΚΕ σε ισχυρή δύναμη και να περάσουν στην αντεπίθεση. Να διεκδικήσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Με το ΚΚΕ μπροστά και δυνατό εργατικό και λαϊκό κίνημα, νεολαιίστικο και γυναικείο, είναι σήμερα η μόνη ελπίδα για να αποτραπούν τα χειρότερα που έρχονται σαν καταιγίδα και να αποκτήσουν δυναμισμό οι διεκδικητικοί αγώνες. Με το ΚΚΕ μπροστά για να πάρουν ανάσα τα εργατικά και λαϊκά στρώματα και τη δύναμη να παλέψουν μεγάλους στόχους.

Να απαλλάξουν τον εαυτό τους, αλλά και την κοινωνία από μια αδίστακτη μειοψηφία που ζει από τη ληστεία του μόχθου των πολλών, καταπιέζει, εξαπατά και χειραγωγεί τη θέλησή τους, τόσο με σύγχρονα όσο και με παραδοσιακά καταπιεστικά μέσα.

Μόνο ο λαός μπορεί να σώσει το λαό στο δρόμο της ανατροπής με ισχυρό ΚΚΕ. Βαδίζουμε σε αυτόν το δρόμο με αισιοδοξία και ακλόνητη πίστη. Μιλάμε για έναν αγώνα με τον οποίο ο λαός θα βάλει μπροστά τις δικές του ανάγκες και όχι τις ανάγκες του συστήματος, ώστε να πάρει ξανά ανάσα μέσα από μια κάλπικη πολιτική αλλαγή. Γιατί κάλπικη πολιτική αλλαγή είναι αυτή που προβάλλουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι φημίζονται και αυτοδιαφημίζονται για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο σύστημα όταν αυτό ζορίζεται. Ο λαός, η νεολαία πρέπει ν’ αρχίσει να σκέφτεται την πραγματική πολιτική αλλαγή με τον ίδιο πρωταγωνιστή και όχι απλό θεατή.

Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις εχθρεύονται θανάσιμα ένα τέτοιο λαϊκό κίνημα, όπως και τ’ αφεντικά τους, οι μονοπωλιακοί όμιλοι, η ΕΕ, το ΝΑΤΟ. Θέλουν το λαό υποταγμένο στο συμβιβασμό και στη μοιρολατρία, με μόνη επιλογή να ψηφίζουν κάθε 4 χρόνια και ν’ αλλάζουν μόνο διαχειριστή της σημερινής αθλιότητας.

Είμαστε απόλυτα προσηλωμένοι στα συμφέροντα και στη δύναμη του λαού και στον τελικό μας στόχο. Παλεύουμε και ζούμε με τον παλμό των μελλοντικών επαναστατικών γεγονότων και κρατάμε γερά το νήμα της ιστορικής συνέχειας που άρχισε η Παρισινή Κομμούνα και η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.

Είμαστε, ταυτόχρονα, πολύ υπομονετικοί με όλους όσοι σήμερα δε συμμερίζονται αυτή μας την αισιοδοξία και αποφασιστικότητα, με όλους όσοι σήμερα επηρεάζονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από τις κυρίαρχες απόψεις.

Δεν είναι αυτοί οι αντίπαλοί μας. Αυτοί είναι οι αυριανές στρατιές των μεγάλων αγώνων, γι’ αυτό και οικοδομούμε στέρεους δεσμούς με υπομονή κι εμπιστοσύνη μέσα από τις μάχες του σήμερα. Δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις με πάθος και αυταπάρνηση για τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Διεκδικούμε την ψήφο, αλλά και το νου και την καρδιά όσο γίνεται περισσότερων φοιτητών και φοιτητριών στις βουλευτικές εκλογές. Θέλουμε να κάνουμε και δικό τους αγώνα την ισχυροποίηση του ΚΚΕ. Παλεύουμε με όλες μας τις δυνάμεις για να είναι και πάλι η «Πανσπουδαστική» πρώτη δύναμη, για ένα ρωμαλέο φοιτητικό κίνημα. Είμαστε στις πρώτες γραμμές του αγώνα για να βελτιώνονται οι συνθήκες ζωής και σπουδών των φοιτητών, αλλά και ως ηγέτες στον αγώνα για να ηττηθεί οριστικά η αντιλαϊκή πολιτική.

Έχουμε οδηγό όχι μόνο τις ιδέες μας, αλλά και την ιστορική πείρα του 20ού αιώνα.

Ποιος περίμενε και ποιος πίστευε το 1941, όταν όλα τα ’σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά, ότι το 1944-1945 μια οργάνωση νεολαίας, όπως ήταν η ΕΠΟΝ, θα συγκεντρώσει στις γραμμές της 500 και πάνω χιλιάδες νέους και νέες; Κι όμως έγινε.

Τιμάμε και διδασκόμαστε από το έργο της ΕΠΟΝ που σαν αύριο συμπληρώνονται 80 χρόνια από την ίδρυσή της, με πυρήνα και αιμοδότη την ΟΚΝΕ. Τιμάμε τα χιλιάδες μέλη της που έδωσαν τη ζωή τους, ανάμεσά τους πολλοί φοιτητές και φοιτήτριες.

Όλη η ιστορία του 20ού αιώνα είναι γεμάτη από παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι, όταν οι λαοί οργανώνονται και αποκτούν συνείδηση της δύναμής τους, γίνονται παντοδύναμοι και ανίκητοι, φτάνει να υπάρχει αποφασισμένη και φωτισμένη πρωτοπορία. Η δύναμή τους βρίσκεται στο γεγονός ότι ο λαός παράγει τον πλούτο που του κλέβουν.

Αυτόν το μήνα συμπληρώθηκαν, επίσης, 80 χρόνια από τη μεγάλη τιτανομαχία στο Στάλινγκραντ, όπου κρίθηκε το τέλος και η ήττα του γερμανικού φασισμού στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Στάλινγκραντ παραμένει ψηλά στη συνείδηση των λαών, όση χολή και αν ρίξουν οι ιμπεριαλιστές με τη θεωρία που ταυτίζει το φασισμό με την κομμουνιστική ιδεολογία. Το σύνθημα του Σοβιετικού Επιτελείου «Ούτε βήμα πίσω!» εμπνέει και σήμερα τις στρατιές των κομμουνιστών σ’ όλο τον κόσμο.

Όταν το 1967 έγινε η δικτατορία της Χούντας, αυτό που κυριαρχούσε στην ατμόσφαιρα ήταν ότι η Χούντα θα διαρκέσει πολλά χρόνια. Δεν μπόρεσε να σταθεί ούτε 7 χρόνια. Το αρχικό μούδιασμα του λαού και της νεολαίας, ακόμα και η ηττοπάθεια που ήταν απλωμένη πλατιά μέσα στο λαό, γρήγορα μετατράπηκαν σε μαζική αντίθεση και σταδιακά σε αντίσταση που οδήγησε τη Χούντα σε κατάρρευση.

Οι εξελίξεις σάς είναι γνωστές. Αξίζει, ωστόσο, να σταθούμε σε ορισμένους κρίσιμους σταθμούς. Πώς, πότε και γιατί κλιμακώθηκε η αντίσταση κατά της δικτατορίας, με ξεχωριστούς σταθμούς την κατάληψη της Νομικής και την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Η δικτατορία επικράτησε χωρίς λαϊκή αντίσταση. Είναι ένα μελανό σημείο της ιστορίας του λαϊκού μας κινήματος. Η μόνη δύναμη που θα μπορούσε να ξεσηκώσει το λαό ήταν το ΚΚΕ. Δεν έγινε όμως. Πιαστήκαμε στον ύπνο.

Εγείρεται ένα μεγάλο ερώτημα: Γιατί δεν υπήρχε αντίσταση την πρώτη μέρα, μόλις εκδηλώθηκε η δικτατορία; Γιατί πιαστήκαμε στον ύπνο;

Μόνο το ΚΚΕ θέτει και ερευνά αυτό το ζήτημα. Καμία άλλη πολιτική δύναμη δεν ανοίγει αυτό το θέμα, και δεν είναι τυχαίο. Στις συγκεκριμένες τότε συνθήκες με το στρατό και τα τανκς στο δρόμο, αντίσταση σήμαινε σύγκρουση, με απρόβλεπτες συνέπειες. Τα ενδεχόμενα δεν είναι πολλά. Είτε θα είχαμε ματαίωση και ανατροπή των σχεδιασμών της Χούντας και δρομολόγηση σοβαρών εξελίξεων είτε θα πλήρωνε ο λαός με βαρύ τίμημα την αντίστασή του.

Η έκβαση αυτής της αναμέτρησης θα κρινόταν από τη δυναμική, τη μαζικότητα, το επίπεδο οργάνωσης και αποφασιστικότητας του εργατικού και λαϊκού κινήματος. Στην ιστορία των λαϊκών αγώνων έχουμε πολλά παραδείγματα συνένωσης στρατού και λαού απέναντι στην κρατική αυταρχικότητα. Και αν ακόμα δεν ήταν δυνατή η ανατροπή της δικτατορίας την πρώτη μέρα, από καλύτερες θέσεις θα συνεχιζόταν ο αγώνας ενάντια σε αυτή. Η κατάληψη της Νομικής και η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έριξαν αυθημερόν τη Χούντα. Συνέβαλαν, όμως, αποφασιστικά στο τέλος της με αρκετές θυσίες.

Το καθήκον και η ευθύνη των κομμουνιστών και των αγωνιστών του λαού σε τέτοιες συνθήκες είναι να μπουν μπροστά, ατρόμητοι, και να ηγηθούν της λαϊκής αντίστασης και όχι να το βάλουν στα πόδια ή να προστατεύσουν το τομάρι τους.

Θα συμφωνήσετε, φαντάζομαι, ότι η ετοιμότητα αντίστασης σε απρόοπτες εξελίξεις δε γίνεται αυτόματα και σπασμωδικά, αλλά είναι αποτέλεσμα μιας λίγο-πολύ μακρόχρονης προετοιμασίας και ασυμβίβαστης πάλης με κάθε πλευρά του κρατικού κι εργοδοτικού αυταρχισμού, σ’ ένα διαρκές μέτωπο σύγκρουσης με τη δικτατορία του κεφαλαίου. Όπως ακριβώς κάνετε εσείς σήμερα, με την απόκρουση των σχεδιασμών της κυβέρνησης να μετατρέψει τα πανεπιστήμια σε επιχειρηματικά κέντρα με τη δική τους αστυνομία, με μηχανισμούς παρακολούθησης και καταστολής. Έχετε ήδη καταφέρει μια πρώτη μεγάλη νίκη.

Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, όλοι οι υποστηρικτές και υπερασπιστές της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, δε θεωρούν κρίσιμο αυτό το ζήτημα, το ότι δηλαδή δεν εκδηλώθηκε αντίσταση στην πρώτη μέρα της δικτατορίας. Γι’ αυτό και δεν ερευνούν τη σημασία του. Και ο λόγος είναι ότι φοβούνται, όπως ο διάβολος το λιβάνι, τη λαϊκή κινητοποίηση, το ρόλο του λαϊκού παράγοντα. Το ζήσαμε και σ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας. Ο κύριος προσανατολισμός τους για την ανατροπή της δικτατορίας ήταν στραμμένος σε συνεννοήσεις από τα πάνω και στην καλή θέληση των κυβερνήσεων του ΝΑΤΟϊκού τόξου και των ΗΠΑ.

Μόνο το ΚΚΕ, παρά τις δυσκολίες του, είχε σαφή και ξεκαθαρισμένη γραμμή πάλης. Η ανατροπή της Χούντας θα είναι έργο του λαού, με όλες τις μορφές πάλης, χωρίς ν’ αποκλείεται και η ένοπλη μορφή πάλης. Γιατί τώρα το ΚΚΕ δεν μπόρεσε την πρώτη μέρα να ξεσηκώσει το λαό και τη νεολαία, όπως είχε χρέος κι ευθύνη να κάνει;

Δεν μπόρεσε το Κόμμα, γιατί ήταν παράνομο για 27 χρόνια, γιατί εκείνη την περίοδο στις γραμμές του είχαν κυριαρχήσει συμβιβαστικές, οπορτουνιστικές δυνάμεις που έδιναν μάχη για τη διάλυσή του και τη διάχυσή του σ’ ένα σοσιαλδημοκρατικού τύπου σχήμα, την ΕΔΑ.

Είχαν ως κύριο προσανατολισμό τους τη συμμαχία του Κόμματος με «αντιδεξιές» δυνάμεις και τη συμμετοχή του σε συμμαχικές κυβερνήσεις με αστικές και μικροαστικές δυνάμεις, κάτι σαν τις «προοδευτικές κυβερνήσεις» του Τσίπρα, μιλώντας με τους όρους του σήμερα. Είχαν εγκλωβίσει το Κόμμα σχεδόν αποκλειστικά στην κοινοβουλευτική πάλη, στον κοινοβουλευτικό δρόμο πάλης.

Ωστόσο, το Κόμμα βρήκε τη δύναμη, έστω και αργά, το 1968, να σταθεί στα πόδια του και ν’ αποκρούσει αυτήν την επίθεση. Απομάκρυνε από τις γραμμές του αυτές τις δυνάμεις, χωρίς βέβαια ν’ απαλλαγεί οριστικά από τις αντιλήψεις που είχαν καλλιεργήσει. Αυτό έγινε οριστικά και αμετάκλητα το 1990-1991 και στη συνέχεια με το Πρόγραμμά του στο 19ο Συνέδριο το 2013.

Το 1968 το Κόμμα πήρε σημαντικές ιστορικές αποφάσεις. Αποφάσισε να ανασυγκροτήσει τις Κομματικές του Οργανώσεις στο εσωτερικό της Ελλάδας, που είχαν διαλυθεί από το 1958, φυσικά παράνομα. Αποφάσισε, επίσης, τον Αύγουστο του 1968 την ίδρυση της ΚΝΕ! Αυτές οι αποφάσεις έδωσαν μεγάλη δύναμη, αγωνιστική αισιοδοξία και προοπτική στους κομμουνιστές και στους οπαδούς του ΚΚΕ να μπουν μπροστά πιο αποφασιστικά στην οργάνωση του αντιδικτατορικού αγώνα.

Μπορεί το ΚΚΕ να μη στάθηκε στο ύψος του την πρώτη μέρα της δικτατορίας, βρέθηκε όμως στις πρώτες γραμμές του αγώνα για την ανατροπή της. Από την πρώτη μέρα κάλεσε το λαό να μη συμβιβαστεί και να παλέψει για την ανατροπή της.

Τα χιλιάδες μέλη και στελέχη του, οι οπαδοί του, μπαρουτοκαπνισμένοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, του ΔΣΕ και των κατοπινών ταξικών αγώνων, αποτέλεσαν τον κορμό και την πρωτοπορία του αντιδικτατορικού αγώνα.

Πάνω από 6.000 μέλη, στελέχη και οπαδοί του ΚΚΕ βρέθηκαν σιδεροδεμένοι στο κολαστήριο της Γυάρου. Η Γυάρος, η Λέρος, οι φυλακές αποτέλεσαν τα πρώτα και μεγαλύτερα κέντρα αντίστασης. Για τέσσερα και πάνω χρόνια ήταν κέντρο αναφοράς και ασυμβίβαστου αγώνα, πηγή έμπνευσης και θάρρους για να οργανωθεί και να κλιμακωθεί ο αγώνας κατά της Χούντας.

Όσοι δεν είχαν συλληφθεί πέρασαν στην παρανομία και μαζί με μέλη της ΚΕ και άλλα στελέχη του Κόμματος, που στέλνονταν από το εξωτερικό παράνομα, ξεκίνησαν ένα πολύ δύσκολο έργο: Την οικοδόμηση του Κόμματος και της ΚΝΕ εν μέσω πάρα πολλών δυσκολιών. Έβαλαν τις βάσεις για να αρχίσει να μαζικοποιείται και να δυναμώνει ο αντιδικτατορικός αγώνας.

Το 1971, όταν διαλύθηκαν τα στρατόπεδα εξορίας και ελευθερώθηκαν οι εξόριστοι, δημιουργήθηκαν νέες και καλύτερες συνθήκες για την κλιμάκωση του αγώνα.

Η ηρωική στάση των κομμουνιστών και αγωνιστών στην ανάκριση, στα βασανιστήρια, στα στρατοδικεία, στις φυλακές και εξορίες ενίσχυσε ηθικά, ιδεολογικά το αντιδικτατορικό κίνημα, ειδικά τα πρώτα χρόνια, όταν όλα «τα ’σκιαζε η φοβέρα». Το ΚΚΕ έδωσε τις περισσότερες θυσίες στον αγώνα.

Δυο λόγια για το ξεκίνημα της ΚΝΕ: Μια μικρή ομάδα με Γραμματέα μια ηρωική μορφή του Κόμματος, το σύντροφο Δημήτρη Τσάρα, αποτέλεσαν την πρώτη μαγιά. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες αυτή η μικρή ομάδα έγινε ολόκληρο κίνημα που κατέκτησε το νου και την καρδιά χιλιάδων νέων στα πανεπιστήμια.

Η επικράτηση της δικτατορίας, χωρίς ουσιαστική αντίσταση, της επέτρεψε να προχωρήσει γρήγορα στο σχεδιασμό της. Κατάφερε συντριπτικά πλήγματα στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, στο φοιτητικό και νεολαιίστικο κίνημα, στην Τοπική Διοίκηση. Αποκεφάλισε το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα. Απαγόρευσε την απεργία κι έβαλε στο γύψο τις συνδικαλιστικές ελευθερίες.

Επικράτησε παντού καθεστώς βίας, τρομοκρατίας, χαφιεδισμού, συνεχών συλλήψεων, σκοταδισμού και αντικομμουνισμού.

Στα πανεπιστήμια διόρισε παντού διοικητικά συμβούλια στους φοιτητικούς συλλόγους με επιλεγμένα πρόσωπα, εγκάθετους. Επέβαλε κυβερνητικούς εκπροσώπους στις διοικήσεις των πανεπιστημίων, κατάργησε το άσυλο, ενεργοποίησε τα Πειθαρχικά Συμβούλια, προχώρησε σε διώξεις και συλλήψεις πρωτοπόρων φοιτητών και δημοκρατικών καθηγητών.

Πριν ακόμα από τη δικτατορία, το αστικό κράτος είχε ειδικό τμήμα στην Ασφάλεια, το λεγόμενο Σπουδαστικό Τμήμα. Το Σπουδαστικό της Ασφάλειας, μαζί με παρακρατικές οργανώσεις, ήταν ένα σώμα κρούσης ενάντια στο φοιτητικό κίνημα και στους πρωτοπόρους φοιτητές. Έχουν καταγραφεί στην Ιστορία μεγάλες συγκρούσεις, πολλές φορές σώμα με σώμα, μέσα κι έξω από τα πανεπιστήμια. Στην 7ετία αυτός ο μηχανισμός ενισχύθηκε, εμπλουτίστηκε κι απλώθηκε σε κάθε σχολή, έτοιμος να καταπνίξει κάθε φωνή διαμαρτυρίας.

Σταδιακά επέβαλε αντιδραστικά μέτρα και αλλαγές σε βάρος των φοιτητών και στη λειτουργία των πανεπιστημίων: Νέο πλαίσιο νόμου. Καταστατικό Χάρτη Ανώτατης Παιδείας, τον ονόμασε. Απόπειρα να επιβάλει ξενόγλωσσα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κατάργησε τη Γ΄ Εξεταστική Περίοδο, τη μεταφορά μαθήματος κ.ά.

Όπως βλέπετε, η ανάγκη προσαρμογών των πανεπιστημίων στις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και του αστικού κράτους δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Έχει προηγούμενο, έχει συνέχεια και είναι διαρκής απαίτηση του μονοπωλιακού κεφαλαίου και υλοποιείται αδίστακτα από κάθε κυβέρνηση, είτε είναι δικτατορική είτε είναι κοινοβουλευτική, ανεξάρτητα πολιτικής απόχρωσης.

Η μεγάλη μάζα των καθηγητών υλοποίησαν, ανέχονταν αυτήν την πολιτική ή σιωπούσαν. Ενώ, αντίθετα, ανάμεσα στους φοιτητές αυξάνονταν οι ανησυχίες και ο προβληματισμός για όλες αυτές τις εξελίξεις.

Χρειάστηκε αρκετός χρόνος, κάπου 5 χρόνια, για να γονιμοποιηθούν αυτές οι ανησυχίες και αυτοί οι προβληματισμοί των φοιτητών και να μετατραπούν σταδιακά σε οργανωμένη, μαζική διαμαρτυρία, αντίσταση και αγώνα για τη ματαίωση των αντιδραστικών μέτρων και την ανατροπή της δικτατορίας.

Αγώνας που ξεκίνησε τέλη του ’71 και αρχές του ’72 και σταδιακά, μέσα από αλλεπάλληλες συγκρούσεις και εναλλασσόμενες μορφές πάλης, κορυφώθηκε το 1973 με την κατάληψη του Πολυτεχνείου. Καθοριστικός παράγοντας που επέδρασε σε αυτήν την εξέλιξη ήταν η ανασυγκρότηση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ.

Είναι πολύ χρήσιμο το συμπέρασμα που αναδείχνεται και έχει διαχρονική αξία. Η αγανάκτηση και η ανησυχία των φοιτητών, είτε για τις συνθήκες σπουδών, ζωής και προοπτικής, είτε για τις συνδικαλιστικές και ακαδημαϊκές τους ελευθερίες, δεν αρκούν για να μετατραπούν σε αγωνιστική στάση. Ούτε, επίσης, αυθόρμητα, ούτε με επιθυμίες, ούτε με διακηρύξεις μακρόθεν είναι δυνατό να οργανωθεί μαχητικό κίνημα σύγκρουσης, ρήξης και ανατροπής της δικτατορίας του κεφαλαίου, είτε ανοιχτής είτε συγκαλυμμένης, όπως σήμερα.

Όλα αυτά αποτελούν το έδαφος, δυνατότητες. Για να καρπίσουν απαιτείται οργάνωση, σχέδιο, πρωτοπόρα και αποφασισμένη και ικανή πολιτική δύναμη. Ειδικά σε καταστάσεις όπως αυτές της δικτατορίας απαιτούνται αυξημένες προϋποθέσεις να δρα σε συνθήκες παρανομίας, αφάνταστων δυσκολιών, ασταμάτητων διώξεων και ταυτόχρονα να συνδυάζεται η παράνομη δουλειά με τη μαζική δουλειά και δράση.

Τέτοιο κόμμα που μπορεί να μπει μπροστά και να φτάσει τον αγώνα ως το τέλος ήταν και είναι μόνο το ΚΚΕ. Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, χωρίς εξαιρέσεις, δε θέλουν το λαό και τη νεολαία οργανωμένους και, στο βαθμό που συμμετέχουν στην ανάπτυξη οργανωμένου λαϊκού κινήματος, το κάνουν μόνο και μόνο για να χειραγωγούν το λαό και να τον υποτάσσουν στους εκάστοτε πολιτικούς τους σχεδιασμούς, που δεν είναι άλλοι από τη διαχείριση της υπάρχουσας κατάστασης ή για να εμποδίσουν το ριζοσπαστικό του προσανατολισμό.

Το ζήσαμε και στην περίοδο της δικτατορίας, όπου ο κύριος προσανατολισμός τους ήταν η αντικατάσταση της δικτατορίας από τα πάνω, μέσω συνομιλιών και της ενεργοποίησης του λεγόμενου συμμαχικού παράγοντα. Το ζήσαμε και στα κατοπινά χρόνια, το ζούμε και σήμερα.

Η ΔΑΠ, για παράδειγμα, στις μέρες μας έπαιξε και παίζει το ρόλο του μακριού χεριού της ΝΔ για τη χειραγώγηση των φοιτητών και την υποταγή τους στους γενικότερους σχεδιασμούς της.

Το ίδιο κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ με τις όποιες οργανώσεις έχει. Καλεί τους νέους, και μάλιστα με ειδικά κακόγουστα σποτάκια, να εξαντλήσουν την όποια συμμετοχή τους στην πολιτική δράση με την ψήφο τους στις εκλογές ως το άπαν.

Μόνο το ΚΚΕ και η ΚΝΕ θέλουν τη νεολαία, τους φοιτητές και τις φοιτήτριες οργανωμένους σε κίνημα ρήξης, σύγκρουσης και ανατροπής ως καθοριστικό παράγοντα για θετικές αλλαγές προς όφελός τους σε όλους τους τομείς της ζωής τους, μέχρι τη ριζική ανατροπή της σημερινής βαρβαρότητας.

Γι’ αυτό και το αίτημα «ισχυρό ΚΚΕ στη Βουλή και στο λαό», ενίσχυση της ριζοσπαστικής λαϊκής αντιπολίτευσης, είναι αίτημα που ανταποκρίνεται στον πόθο του λαού και της νεολαίας για ουσιαστικές αλλαγές κι εξελίξεις.

Με τη σημερινή μας εκδήλωση τιμάμε όλους και όλες που βρέθηκαν στις πρώτες γραμμές του αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας και την ανασύνταξη, σ’ εκείνες τις μαύρες μέρες, του φοιτητικού κινήματος.

Για να φτάσουμε στην κατάληψη της Νομικής και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου δόθηκαν πολλές μάχες και σε πολλά επίπεδα:

• Μάχες με το Σπουδαστικό της Ασφάλειας, με όλο το διωκτικό και καταπιεστικό μηχανισμό.
• Μάχες με τους εγκάθετους στους φοιτητικούς συλλόγους.
• Μάχες με το αντιδραστικό καθηγητικό κατεστημένο.
• Μάχες με το φόβο, τις συλλήψεις, τα βασανιστήρια.
• Μάχες για να δημιουργηθούν παράνομες υποδομές και δίκτυα για την ανάπτυξη οργανωμένου φοιτητικού κινήματος.
• Μάχες για την αναπλήρωση των δυνάμεων από συλλήψεις και ταυτόχρονα τεράστια δουλειά για να ατσαλώνονται αγωνιστές και να γίνονται ικανοί να παλεύουν σε αυτές τις συνθήκες.
• Μάχες για την απελευθέρωση των συλληφθέντων που ήταν ασταμάτητες και για την ανάπτυξη κινήματος αλληλεγγύης.

Με αφετηρία τη διεκδίκηση για ελεύθερες και γνήσιες φοιτητικές εκλογές και για την απομάκρυνση των εγκάθετων από τους συλλόγους, ο αγώνας φούντωνε και κλιμακωνόταν μέρα τη μέρα, μήνα το μήνα, απλωνόταν σε όλες τις σχολές και σε όλες τις πόλεις με πανεπιστήμια, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα. Οι εγκάθετοι της Χούντας στους φοιτητικούς συλλόγους απομονώνονταν και δημιουργούνταν μεγάλα ρήγματα, μέχρι την πλήρη χρεοκοπία τους. Διεξάγονταν όλο και πιο σχεδιασμένα κι εμπλουτίζονταν διαρκώς με νέους στόχους και περιεχόμενο. Στο στόχαστρο μπαίνει πιο ανοιχτά η κατάργηση όλων των καταπιεστικών νόμων της Χούντας και η απόσυρση των αντιφοιτητικών μέτρων και των αντιδραστικών αλλαγών στα ΑΕΙ. Είναι μεγάλη κατάκτηση του αγώνα των φοιτητών η ανατροπή της ίδρυσης ξενόγλωσσων ιδιωτικών πανεπιστημίων και η απόσυρση του νόμου-πλαίσιο, του λεγόμενου Καταστατικού Χάρτη Παιδείας.

Η πάλη για συνδικαλιστικές και ακαδημαϊκές ελευθερίες, καθώς ωριμάζει και μαζικοποιείται, συνδέεται πιο άμεσα και πιο ανοιχτά με αιτήματα και συνθήματα για την ανατροπή της Χούντας και κατά των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ.

Ο αγώνας αρχίζει να βγαίνει και έξω από τα πανεπιστήμια. Με την επέτειο της δικτατορίας στις 21.4.1972 οργανώνεται παράνομη συγκέντρωση 300 περίπου φοιτητών στο κέντρο της Αθήνας. Δέχτηκαν αιματηρή επίθεση κι έγιναν 11 συλλήψεις. Την Πρωτομαγιά του ’72 εκδηλώνεται διαδήλωση στην πλατεία Κοτζιά. Έχουμε αρκετές συλλήψεις, γύρω στις 20.

Είναι πολύ πλούσια η πείρα που συσσωρεύτηκε από τις μορφές δράσης και πάλης αυτής της περιόδου. Εντυπωσιάζει η ευρηματικότητα, η πολυμορφία, η τέχνη, η ευελιξία, το πρωτόβουλο πνεύμα, η τόλμη, ο συνδυασμός νόμιμων και παράνομων μορφών πάλης κ.ά.

Ξεχωρίζουμε τρία σημαντικά ζητήματα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση και μαζικοποίηση του αντιδικτατορικού αγώνα των φοιτητών:

Είναι σε πρώτη φάση η συγκρότηση Επιτροπών Αγώνα ως οργάνου πάλης και επιβολής των φοιτητικών διεκδικήσεων. Ξεκίνησαν από παράνομες επιτροπές σε διάφορες σχολές και στην πορεία, μέσα από αλλεπάλληλες μάχες και συγκρούσεις, εξελίχτηκαν σε σχεδόν νόμιμες και εκλεγμένες σε αρκετές περιπτώσεις από μαζικές συνελεύσεις, όπως έγινε στη Νομική Σχολή, όπου εκλέχτηκε η πρώτη Επιτροπή Αγώνα. Έτσι, οι Επιτροπές Αγώνα εξελίχτηκαν σε αναγνωρισμένα όργανα πάλης των φοιτητών.

Η ανάπτυξη των Επιτροπών Αγώνα γέννησε την ανάγκη συντονισμού της δράσης τους και του σχεδιασμού για την ανάπτυξη του οργανωμένου φοιτητικού κινήματος. Αυτή η ανάγκη καλύφθηκε με την ίδρυση της Αντιδικτατορικής ΕΦΕΕ με πρωτοβουλία της ΚΝΕ το καλοκαίρι του ’72. Η ίδρυση της Αντιδικτατορικής ΕΦΕΕ, φυσικά παράνομα, αλλά με ποδάρια τις Επιτροπές Αγώνα, και η έκδοση παράνομα της εφημερίδας Πανσπουδαστική ήρθε στην πιο κατάλληλη στιγμή. Είναι ένα καθοριστικό βήμα στην ανάπτυξη του αντιδικτατορικού αγώνα και του φοιτητικού κινήματος.

Με την ίδρυσή της κλείνει μια πρώτη φάση αγώνων, συνοψίζεται και γενικεύεται η μέχρι τότε πείρα και ταυτόχρονα εγκαινιάζεται μια νέα περίοδος πιο ορμητικών και πιο δυναμικών αγώνων. Το φοιτητικό κίνημα φουντώνει και αποκτά τον ηγέτη του. Η Διακήρυξη και το Πρόγραμμά της αγκαλιάζεται πλατιά από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες. Η Αντι-ΕΦΕΕ είναι πλατιά μαζική, συνδικαλιστική κίνηση, κάτι σαν το σημερινό ΜΑΣ. Δρα ως παράνομη οργάνωση, με έντονες όμως νόμιμες μορφές πάλης.

Το τρίτο γεγονός που έδωσε δυναμισμό στο φοιτητικό κίνημα είναι η ίδρυση των τοπικών φοιτητικών συλλόγων με διοικήσεις εκλεγμένες από κανονικές διαδικασίες. Έπαιξαν σπουδαίο ρόλο, με κορυφαία την Ένωση Κρητών Φοιτητών. Οι περισσότεροι και πιο μαζικοί συνδέονταν με διάφορους τρόπους με την Αντι-ΕΦΕΕ.

Η Νομική Σχολή έχει τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην ιστορία του αντιδικτατορικού αγώνα. Στις αρχές του 1972, με τις αντιδραστικές αλλαγές στα Προγράμματα Σπουδών και άλλα αντιδραστικά μέτρα σε βάρος των φοιτητών, η Νομική ξεκινά πρωτοπόρα τους αγώνες και το παράδειγμά της ακολουθούν γρήγορα και άλλες σχολές. Συγκεντρώνονται 1.000 και πάνω φοιτητές και απαιτούν να συγκληθεί γενική συνέλευση και να γίνουν εκλογές. Η διορισμένη διοίκηση αρνείται και αποχωρεί από τη συγκέντρωση. Οι φοιτητές παραμένουν, εκλέγουν Επιτροπή Αγώνα και εγκρίνουν το παρακάτω ψήφισμα ομόφωνα:

«1. Να γίνει απολογισμός του ΔΣ.

2. Εκλογή εφορευτικής επιτροπής από τη γενική συνέλευση για τη διενέργεια εκλογών.
3. Εξέταση του Προγράμματος Σπουδών.»

Η Αστυνομία παρεμβαίνει άμεσα και διαλύει με τη βία τη συγκέντρωση.

Λίγες μέρες αργότερα, στις 21.3.1972, 150 φοιτητές της Νομικής καταθέτουν αίτημα για διορισμό προσωρινής διοίκησης για τη σύγκληση γενικής συνέλευσης και τη διενέργεια εκλογών. Το δικαστήριο με διάφορα τεχνάσματα απορρίπτει την προσφυγή.

Ανάλογες κινήσεις γίνονται σ’ όλες σχεδόν τις σχολές και τα πανεπιστήμια των άλλων πόλεων.

Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός της Χούντας χαρακτηρίζει τις κινητοποιήσεις των φοιτητών «θρασύτατας εξτρεμιστικές ενέργειες ορισμένων δήθεν δημοκρατικών, τελώντων υπό την πολιτική κηδεμονία του ραδιοσταθμού του ΚΚΕ και των πλέον αντιδραστικών εκπροσώπων του παρελθόντος».

Οι αντιδράσεις των φοιτητών αποκτούν όλο και πιο μαζικό χαρακτήρα, με διαδηλώσεις και άλλες δυναμικές διαμαρτυρίες.

Η Χούντα αντιδρά με μαζικές συλλήψεις και βάζει σε κίνηση τα Πειθαρχικά Συμβούλια.

Κάτω από αυτήν την πίεση, τον Αύγουστο του 1972 διορίζονται από τα Πρωτοδικεία νέα ΔΣ στους συλλόγους, με εντολή να διενεργήσουν εκλογές. Αυτές προσδιορίζονται για τις 10.10.1972. Στις 25.10.1972 συγκλήθηκαν γενικές συνελεύσεις χωρίς ουσιαστικά μέτρα και εγγυήσεις για γνήσιες εκλογές. Για να ξεφύγουν από την πίεση, σχεδίαζαν εκλογές νοθείας και βίας με τη συμμετοχή τραμπούκων και την κάλυψη των καθηγητών εποπτών. Οι συνελεύσεις γίνονται πεδίο μάχης σώμα με σώμα.

Στη Νομική ο διορισμένος πρόεδρος διαλύει τη συνέλευση και πάνω από 1.000 φοιτητές παραμένουν. Εκλέγουν 10μελή Επιτροπή Αγώνα και εγκρίνουν ψήφισμα που καταδικάζει τις αυθαιρεσίες του προέδρου και την όλη διαδικασία, αποφασίζει τη σύγκληση νέας γενικής συνέλευσης και επικυρώνει την πρώτη εκλεγμένη Επιτροπή Αγώνα.

Ανάλογες εξελίξεις έχουμε στην Ιατρική και στη Φιλοσοφική και σε άλλες σχολές. Οι εκλογές γίνονται στις 20 Νοέμβρη, χωρίς να έχουν τηρηθεί οι αναγκαίες εγγυήσεις για αδιάβλητες εκλογές.

Στη Νομική Σχολή 1.500 φοιτητές συγκεντρώθηκαν για να ψηφίσουν και, αφού αντιπάλεψαν τις αθλιότητες, ενέκριναν ψήφισμα διαμαρτυρίας και με μπροστάρη τη 10μελή Επιτροπή τους ετοιμάζονται ν’ αποχωρήσουν. Εκείνη τη στιγμή ασφαλίτες και τραμπούκοι τούς έκλεισαν μέσα στη Σχολή, όπου με την ανοχή των πρυτανικών Αρχών μπήκε η Αστυνομία κι έγινε μακελειό.

Αυτή η μέρα έκλεισε με μαζική διαδήλωση μέχρι το Πολυτεχνείο, με συνθήματα «κάτω η Χούντα», «ελεύθερες εκλογές» κ.ά.

Το φοιτητικό κίνημα έχει αρκετά δυναμώσει και προετοιμάζεται για κλιμάκωση του αγώνα.

Με επίκεντρο το λεγόμενο Καταστατικό Χάρτη Παιδείας που επιχειρεί να επιβάλει αιφνιδιαστικά η Χούντα, ξεκινάει νέος κύκλος μαζικών διαμαρτυριών και απεργίες, ενώ δυναμώνει το κύμα συμπαράστασης. Το σύνθημα «συμπαράσταση, λαέ» συγκλονίζει όλη τη χώρα.

Η Χούντα κλιμακώνει τον πόλεμο ρίχνοντας στην ουσία λάδι στη φωτιά. Την Τρίτη 13.2.1973, με το φασιστικό διάταγμα 1347, αποφάσισε να διακόψει την αναβολή στράτευσης και προχωρά στην επιστράτευση πρωτοπόρων φοιτητών. Την επόμενη μέρα, την Τετάρτη 14.2.1973, στο Πολυτεχνείο γίνεται μεγάλη συγκέντρωση με αίτημα την ανάκληση του φασιστικού διατάγματος. Επεμβαίνει βίαια η Αστυνομία. Μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο διεξάγονται φονικές μάχες. Γίνονται πολλές συλλήψεις. Παραπέμπονται σε δίκη 11 φοιτητές κι επιστρατεύονται άλλοι 37, μέλη των εκλεγμένων Επιτροπών Αγώνων.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες παραιτείται η Σύγκλητος του Πολυτεχνείου. Η μέρα αυτή, Τετάρτη 14.2.1973, θα μείνει ως «Ματωμένη Τετάρτη», ως μέρα βίας και φασιστικής αγριότητας.

Η Αντι-ΕΦΕΕ καλεί το φοιτητικό κόσμο σε μαζική διαμαρτυρία με συνθήματα «γενική απεργία», «η επιστράτευση δε θα περάσει».

Την Παρασκευή 16 Φλεβάρη του 1973 συγκεντρώνονται στη Νομική 3.000 και πάνω φοιτητές απ’ όλες τις σχολές του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνείου, κηρύσσουν γενική απεργία και δίνουν τον όρκο του φοιτητή:

«Εμείς, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες των ΑΕΙ, ορκιζόμαστε στ’ όνομα της Ελευθερίας ν’ αγωνιστούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανάκλησης όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Ορκιζόμαστε αλληλεγγύη σ’ όλο το φοιτητικό κόσμο της Ελλάδας που βασανίζεται. Η βία και η τρομοκρατία δε θα περάσουν.»

Αυτή η συγκέντρωση έκλεισε με μαζική διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας, με συγκρούσεις και συλλήψεις. Επιστρατεύονται άλλοι 51 συνδικαλιστές φοιτητές απ’ όλες τις σχολές.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες εκδηλώνεται η κατάληψη της Νομικής σα σήμερα πριν 50 χρόνια. Διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα από ζωντανή περιγραφή από την Πανσπουδαστική Νο. 5 του Φλεβάρη του 1973:

«Οι δύο μέρες 22 και 23 του Φλεβάρη θα μείνουν στην ιστορία του φοιτητικού κινήματος σαν μέρες ηρωισμού και αυτοθυσίας, μέρες ενότητας και συντονισμένης δράσης. Τα περήφανα σπουδαστικά νειάτα καταλαμβάνουν για 48 ώρες το κτίριο της Νομικής, έδειξαν πόση δύναμη και θάρρος έχουν όταν υπερασπίζουν ενωμένοι τα αιτήματά τους που με τόση βία και αυθαιρεσία έχει καταπνίξει η φασιστική Χούντα. 48 ώρες σ’ ένα κτίριο 4.000 αδούλωτες ψυχές διακήρυξαν περίτρανα τον όρκο τους στο όνομα της λευτεριάς και της δημοκρατίας. Και ο ελληνικός λαός άκουσε, είδε και κατέβηκε σύσσωμος να συμπαρασταθεί στα παιδιά του και στο δίκαιο αγώνα τους.

Το κτίριο καταλήφθηκε στις 6 η ώρα, το απόγευμα της Τετάρτης. Οι φοιτητές έκλεισαν αμέσως τις πόρτες, τις στέριωσαν με θρανία, με σακκιά γεμάτα τσιμέντα, με σωλήνες νερού και τις κάρφωσαν με ξύλα. Τοποθέτησαν αμέσως φρουρούς, που άλλαζαν με βάρδιες, όρισαν επιτροπές ασφάλειας, φαρμακευτικής περίθαλψης κλπ. Έξω από την είσοδο Σόλωνος είχαν μαζευτεί 50 εκοφίτες που φώναζαν και απειλούσαν τους γονείς που ζητούσαν να δουν τα παιδιά τους. Βρίζαν και λέγαν: “Βλέπετε το νέο ΕΑΜ; Μη φωνάζετε, γιατί θα σας σκοτώσουμε.” Μέσα στο κτίριο φοιτητές της Ιατρικής έδιναν τις πρώτες συμβουλές για να αποφευχθούν τυχόν συμπτώματα από την πείνα. Ηλεκτρολόγοι, οι μηχανολόγοι, έφτιαξαν ειδικές μικροφωνικές εγκαταστάσεις και προμήθευσαν τις επιτροπές με τηλεβόες. Αμέσως μοιράστηκαν τα τσιγάρα και τα τρόφιμα, που υπήρχαν, σε όλους. Οι φοιτητές πήραν τα κλειδιά από το θυρωρό, άνοιξαν τα γραφεία των καθηγητών και έβαλαν εκεί τους αρρώστους. Έφτιαξαν τα μεγάλα πανό σε κομμάτια από χαρτόνι και τα τοποθέτησαν στην ταράτσα του κτιρίου.

Το βράδυ οι φοιτητές πριν κοιμηθούν τραγούδησαν και χόρεψαν στην ταράτσα το χορό του Ζαλόγγου, «εμείς οι μαύροι κλέφτες» και άλλα τραγούδια της λευτεριάς. Κάτω, γύρω από το κτίριο, στους δρόμους και στα στενά έμειναν ξάγρυπνοι χιλιάδες φοιτητές και απλοί άνθρωποι του λαού, συμπαράσταση στους κλεισμένους αγωνιστές.

Το πρωί το εγερτήριο σήμανε νωρίς. Στις 6 ήταν όλοι στο πόδι. Ανέβηκαν στην ταράτσα, σήκωσαν τη σημαία και χαιρέτησαν όλους αυτούς που στάθηκαν κοντά τους την πρώτη νύκτα. Στο μεταξύ επιτροπές από γονείς, ιερωμένους και φοιτητές προσπάθησαν να περάσουν μέσα με τρόφιμα, αλλά τα φασιστικά όργανα τους εμπόδισαν. Οι κάτοικοι των απέναντι πολυκατοικιών πέταγαν στα παιδιά φρούτα, καραμέλες και τσιγάρα.

Στις 7 της άλλης μέρας οι φοιτητές εγκατέλειψαν το κτίριο και πρωτοστάτησαν στη μεγαλειώδη διαδήλωση φοιτητών-λαού στους δρόμους της Ακαδημίας, Πανεπιστημίου, Κάνιγγος, Ομόνοια, Πατησίων. 30.000 λαού διαδήλωνε την απόφασή του να συνεχίσει τον αγώνα για δημοκρατία και λευτεριά φωνάζοντας: “Ψηλά το κεφάλι, λαέ”, “συμπαράσταση, λαέ”, “ελευθερία”, “ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος λαός”, “κάτω η επιστράτευση” κ.ά. Οργανωμένα τάγματα ΕΣΑτζήδων, ΛΟΚατζήδων και καθαρμάτων του υποκόσμου επιτέθηκαν με λύσσα ενάντια στο λαό. Κρατώντας αλυσσίδες, ζώνες, γκλοπς, σιδερένιες γροθιές και υποκόπανους επιδόθηκαν σ’ ένα όργιο βίας, χύνοντας στους δρόμους της Αθήνας το αίμα του περήφανου λαού της. Υπάρχουν εκατοντάδες βαρειά τραυματισμένοι και μερικοί ετοιμοθάνατοι. Η 23 του Φλεβάρη θα μείνει στην Ιστορία σαν φωτεινό ορόσημο, σαν μέρα που το αγωνιστικό φρόνημα των φοιτητών και όλου του λαού νίκησε τη βία.»

Μετά την κατάληψη της Νομικής, ο αγώνας φούντωσε για τα καλά. Έκλεισε η ακαδημαϊκή χρονιά ’72-’73 με την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η Νομική είχε ανοίξει το δρόμο.

Θα κλείσουμε το ιστορικό των γεγονότων και τη σημερινή παρέμβασή μας με την εκπλήρωση μιας ανεκπλήρωτης υποχρέωσης. Το 1972, με την ευκαιρία των 50 χρόνων από την ίδρυση της ΟΚΝΕ, πριν 50 χρόνια ακριβώς, το ΚΣ της ΚΝΕ τότε στην προκήρυξη για τα 50 χρόνια προκήρυξε άμιλλα ανάμεσα στις Οργανώσεις της ΚΝΕ στα παρακάτω ζητήματα:

«1. Την στρατολογία νέων μελών και κυρίως νέους εργάτες και αγρότες, το χτίσιμο Οργανώσεων της ΚΝΕ και του ΠΑΜ Νέων, όπου δεν υπάρχουν, και τη βελτίωση αυτών που υπάρχουν.

2. Το ιδεολογικό και πολιτιστικό ανέβασμα των μελών και στελεχών της ΚΝΕ.»

Ένα χρόνο μετά, το ΚΣ της ΚΝΕ στη Γ΄ Σύνοδό του, τον Ιούνη του 1973, αποφάσισε να δώσει το πρώτο βραβείο στην Οργάνωση Σπουδάζουσας Αθήνας της ΚΝΕ για την πρωτοπόρα δουλειά της. Στην απόφαση αναφέρεται:

«Το πλάνο οργανωτικής, ιδεολογικής και πολιτικής δουλειάς που είχε μπει με την ευκαιρία των 50 χρόνων από την ίδρυση της ΟΚΝΕ συνέβαλε στην όλη ανάπτυξη της ΚΝΕ, στο δυνάμωμα των Οργανώσεών της και το κύρος της μέσα στη νεολαία. Με την ευκαιρία αυτή, η Σύνοδος αποφάσισε να βραβεύσει την Οργάνωση της Σπουδάζουσας της ΚΝΕ σύμφωνα με την προκήρυξη της άμιλλας.»

Τα γεγονότα που ακολούθησαν, Πολυτεχνείο, συλλήψεις το 1974, δε μας επέτρεψαν να εκπληρώσουμε αυτήν την υποχρέωση στην ώρα της.

Γίνεται σήμερα. Παραδίνουμε συμβολικά ως έπαθλο από το Ιστορικό Αρχείο του Κόμματος το φύλλο 5 της παράνομης Πανσπουδαστικής, Φλεβάρης ’73, με ρεπορτάζ για την κατάληψη της Νομικής και άλλα επίκαιρα δημοσιεύματα των ημερών.

Συνεχίζουμε με μεγαλύτερη ορμή για νέες κατακτήσεις κι επιτεύγματα.

Οι φοιτητικές και βουλευτικές εκλογές, που είναι μπροστά μας, θα είναι ένας νέος μεγάλος σταθμός για τη Σπουδάζουσα.

Ζήτω τα 50 χρόνια της Νομικής! Ζήτω η ΚΝΕ!